Úrlausn heimila með erlend lán

8.4.2009 | 22:17

Nú finnur margur íslendingurinn sig í þeirri stöðu að hafa tekið erlent lán vegna hinna ofurháu vaxta sem krafist var hér. Það gerði einnig margur í þeirri trú að gengi íslensku krónunnar myndi haldast nokkurn veginn stöðugt. Það hefur nú gerst að íslenska krónan hefur gjaldfallið gríðarlega síðastliðið ár (danska krónan t.d. um 70% dýrari nú en fyrir ári síðan).

Mörg heimili í landinu geta ekki lengur staðið í skilum og menn krefjast eðlilega úrbóta. Mönnum þykir það réttlætismál að fá að halda í húsnæði sitt og krefjast þess að fá að greiða nokkurn veginn það sem þeir tóku að láni. Rétt er það að menn tóku nokkra áhættu með því að taka erlent lán en enginn gat séð fyrir það verðfall sem orðið hefur á krónunni og verður að taka það sem gild rök að ekki sé hægt að krefjast þess að menn standi í skilum þegar slíkt hrun hefur orðið. Það verður því að bregðast við þessu ástandi ef að ekki eiga að verða hér fjöldagjaldþrot. En hvað ber að gera?

Kryfjum vandamálið fyrst niður.

Setjum upp tilbúið dæmi. Jón Jónsson tók tvö hundruð þúsund Evrur að láni fyrir ári sem þá kostaði 114 íslenskar krónur stykkið. Jón fékk sem sagt 22,8 milljónir íslenskar og gat vel borgað af því láni sem var um 150 þúsund íslenskar eða 1.300 Evrur. Nú er Evran orðin dýrari, eða íslenska krónan verðminni sem munar 70% þannig að Jón þarf nú að borga 255 þúsund kall fyrir þessar sömu 1.300 Evrur og það ræður Jón einfaldlega ekki við. Við sjáum að Jón á í raun enn að borga þessar sömu 1.300 Evrur sem hann samdi um að borga, vandamálið liggur í því að hann þarf að borga svo miklu fleiri íslenskar krónur fyrir þessar Evrur í dag en þegar hann tók lánið.

Nú fær Jón laun í íslenskum krónum og laun hans hafa ekki hækkað um 70% eins og mánaðarleg afborgun hans í íslenskum krónum reiknað. Jón er því í vanda.

Lítum nú aðeins til þess sem Jón vinnur við. Jón vinnur við frumframleiðslu, hann er handflakari hjá fyrirtæki sem selur fisk á Spánarmarkað. Þetta fyriræki fær greitt fyrir afurðir, sem Jón á þátt í að skapa, í Evrum. Nú myndi einhverjir segja: Er þá ekki málið að greiða bara Jóni hluta launa sinna í Evrum og þar með getur Jón staðið í skilum? Jú, það er einmitt málið sem ég ætla að leggja hér til. Það gengur ekki reyndar alveg að greiða Jóni persónulega í Evrum (svolítið flókið mál, en það hefur að gera með kjarasamninga og fleira). Það er hins vegar hægt að fara aðra leið, í raun óbeina leið að þessu. Það gerum við í gegnum ríkið.

Hugsum okkur nú Ísland sem eina heild. Ísland fær Evrur fyrir fisk og Ísland þarf að greiða Evrur af lánum sem það hefur tekið í Evrum. Það skiptir í rauninni ekki máli hvort íslenska krónan er að rokka upp og niður ef að Ísland er ekki að skipta þeim Evrum sem það fær fyrir fiskinn í íslenskar krónur, við getum einfaldlega litið algerlega fram hjá krónunni. Þetta getur Ísland sem heild vel gert en Jón sem einstaklingur ekki. Þess vegna er lausnin fyrir Jón okkar að hann skipti á sínu láni við íslenska ríkið. Hann íslenskar einfaldlega sitt lán á þeim kjörum sem hann tók það, þ.e.a.s. skuldar nú íslenska ríkinu 22,8 milljónir og greiðir þar af leiðandi af þeim sínar 150 þúsund krónur sem var það sem hann ræður við að borga og gekkst að á sínum tíma. Íslenska ríkið tekur á sig skuld Jóns upp á 200 þúsund Evrur og fær í staðinn skuldaviðurkenningu frá Jóni upp á 22,8 milljónir íslenskar. Íslenska ríkið tapar engu þar sem það skuldar nú upphaflega lán Jóns sem hljóðaði upp á 200 þúsund Evrur og getur borgað það með Evrum sem það fær fyrir að selja fisk fyrir Evrur en fær á móti greitt í íslenskum krónum frá Jóni sem það getur notað til að greiða einhvern innlendan kostnað t.d. í heilbrigðiskerfið.

Við sjáum á þessu dæmi að lausnin á vandamáli Jóns og annarra sem tekið hafa erlent lán felst í því að íslenska ríkið taki yfir lán hans og borgi í erlendri mynt án þess að vera að blanda íslenskri krónu inn í dæmið, en Jón fær hins vegar að borga ríkinu með sínu íslenska kaupi og íslensku krónum. Það er því aðalatriði að íslenska ríkið taki við öllum erlendum skuldbindingum einstaklinga í landinu og geri einstaklingunum kleift að greiða sín lán með íslenskum krónum. Erlendu lánin verða síðan greidd upp með erlendum tekjum ríkisins en allar erlendar skuldir íslenskra heimila eru nú um 156 milljarðar. Á móti voru heildarútflutningsverðmæti árið 2007 447 milljarðar. Halli var á viðskiptum við útlönd sem skýrist af háu gengi, erlendum lántökum og erlendum fjárfestingum, allt sem hefur nú snarbreyst. Nýjustu tölur sýna jákvæðan halla á viðskiptum við útlönd þannig að svigrúm er til að greiða þessar erlendu skuldir. Þetta lítur svo enn betur út þegar tekið er tillit til þess að innflutningstalan lækkar hratt og viðskiptajöfnuðurinn stóreykst þegar íslenskir fjárglæframenn geta ekki lengur verið á fjárfestingarfyllerí í útlöndum eins og þeir hafa verið að gera. Sömuleiðis eykst útflutningurinn hratt þegar krónan lækkar í verði; gera má ráð fyrir að verulegur plús verði á viðskiptum við útlönd á þessu og komandi árum.

Þegar dæmið er sett svona upp sést að hið, fljótt á litið, óyfirstíganlega vandamál er hreint ekki svo ef að tekið er á þessu út frá heildinni. Þetta er einnig mikið sanngirnisatriði þar sem verfall krónunnar er á ábyrgð ríkisins en ekki einstaklingsins og ber því að leysa það vandamál sem verðfallið skapar út frá ríkisbúskapnum en ekki láta einstaklingin um að leysa það.

Flokkur: Stjórnmál og samfélag | Facebook

Athugasemdir

www.heimilin.is

Þórður Björn Sigurðsson, 8.4.2009 kl. 23:42

http://www.youtube.com/watch?v=48WYPBJxECA

nú fer að líða að því að framhaldssagan um Grínarann góða og Geira harða byrji, Geiri sjálfur ætlar að hilma yfir alla félagana í Sjálfstæðis mafíunni, það er eiginlega kominn tími til að steypa undan Haukunum almennilega og frysta alla tilganga sem fólk viðloðandi þessa mafíu síðustu árin eða frá 17 Júní 1944 og þangað til nú hafa, það eru fleiri með í skírlífis veislunni, oj hvað þetta getur orðið ljótt allt saman, Geiri karlinn harði vill að við trúum því að allar þessar milljónir hafi verið án vitundar og ábyrgðar annara í flokknum, þvílíkur jaxl Geiri harði er, (enda frændi minn) svo les maður svona fréttir, ég fékk bara slummuna beint í augað það eru svo mörg glæpaferli í gangi á Ísalandi það kemur að því karlinn