Lýðræði, raunverulegt fyrir alla.

Ég verð aðeins að tjá mig um okkar háttvirta Alþingi.

Til að taka af allan vafa, þá er ég þess nokkuð fullviss að þetta forskeyti – háttvirta, eigi varla við í dag. Meira að segja sjálfir alþingismennirnir virða ekki þessa samkundu mikils að því er virðist. Hvað á þetta sýndarspil eiginlega að fyrirstilla? Þessir þingfundir, sem enginn nennir að hlusta á, eru skopskæling á lýðræðinu. Það má vel vera að þetta fundafyrirkomulag hafi verið hið rétta og eðlilega form á sínum tíma en það sér það hver maður, með augu til að sjá, að það á ekki við í dag. Tómur þingsalur þýðir ekki að þingmenn séu ekki að hlusta á ræðumann. Menn geta fylgst með þingfundi í gegnum beina útsendingu á veraldarvefnum, sjónvarpinu og menn geta lesið ræður þingmanna í þingtíðindum og á vefnum, m.ö.o nýtt sér tækni til að fylgjast með annars staðar en í þingsal. Væri ekki eðlilegast að stiga skrefið til fulls og láta menn einfaldlega lesa sínar ræður og miðla þeim svo á vefnum þar sem aðrir geta svo hlustað á hana beint eða lesið síðar og hætta þessu þingfundarbulli. Það sem ég er að ýja að er þetta: Hafi einhvertíma verið um eiginlega þingfundi að ræða þar sem menn mættu saman og ræddu sig saman til niðurstöðu, þá er það liðin tíð. Þegar ofan í kaupið bætist svo við þessi þunglamalegu fundarsköp, þetta óþolandi ... háttvirtur fimmti þingmaður norðurlands eystra ... (eða er það hæstvirtur?), þá getur útkoman ekki verið neitt annað en fáránleikaleikhús. Maður fylgist með því grátbrosandi þegar aumingja ræðumaður fipar sig niður eftir einhverjum þingmannalista til að númerakenna einhvern þingmanninn örugglega rétt. Þetta rugl er í raun þingræðinu og lýðræðinu til minnkunar. Það tekur enginn þetta fyrirkomulag alvarlega. Raunverulegt vald og árkvarðanataka fer fram á öðrum vettvangi – það vita allir. Alveg er ég viss um að eftirkomendur okkar eiga eftir að skellihlæja að þessum tilburðum og sjá fáránleikann í þessu svipað og við getum ekki annað en hlegið að fáránlegum hárkollum breskra lögmanna og dómara, sem er ekkert annað en afdankaður endurómur úreltra hefða og hefur ekkert með réttlæti eða lögdóm að gera.

 

Menn eru svo kosnir í nefndir og ráð og erum við þá farin að tala um fulltrúa-fulltrúalýðræði, þar sem ég kýs alþingismennina sem svo kjósa nefndarmennina. Í þessum nefndum ræða menn sig svo saman um orðalag og jafnvel áherslur einstakra mála og má því segja að ákvarðanatakan og raunveruleg umræða fara frekar fram í nefndarherbergjum en þingsal. Málið er bara að ég hef með atkvæði mínu, sem mér býðst náðarsamlegast að nýta á fjögurra ára fresti, akkúrat ekkert um það að segja hver er í fjárlaganefnd, eða hver fer með formennsku í heilbrigðisnefnd, eða nokkuð annað sem kemur nefndum og ráðum við.

 

Ég hef áður talað fyrir milliliðalausu lýðræði og þreytist ekki á því að vekja menn til umhugsunar um mikilvægi þess. Það er í raun alger óþarfi, fyrir lýðræðið, að hafa þessa þingfundi. Það eina sem réttilega er hægt að kalla lýðræði er beint lýðræði, þar sem allur almenningur tekur beina afstöðu með atkvæði sínu, til þeirra mála sem taka skal afstöðu til hverju sinni. Flestir, ef ekki allir, sem lýðræði styðja á annað borð, viðurkenna að endanlegt markmið og hugsun með lýðræði er að þegnarnir taki afstöðu í eigin málum og það á sem breiðustum grunni. Allt annað er málamiðlun, sem menn hafa þurft að sætta sig við, oft vegna tæknilegra annmarka á því að koma öllum almenningi að beinni ákvarðanatöku, og óbeint lýðræði er alls ekki takmark í sjálfu sér.

 

Ég fullyrði það að nú loksins, sjáum við fram á að tæknilega sé ekkert því til fyrirstöðu að koma á raunverulegu lýðræði.

 

Við sjáum að hver og einn þjóðfélagsþegn hefur þegar ákveðið númer – kennitölu, sem einkennir hann alla ævi og er hans og einungis hans. Þessi tala veitir aðgang að þjóðfélaginu; menn geta ekki unnið án kennitölu, fá ekki heilbrigðisþjónustu, í stuttu máli eru ekki gjaldgengir. Þessi kennitala getur hæglega veitt aðgang að kosningakerfi og virkað líkt og síma-eða PINnúmer, þar sem hver og einn þegn getur stimplað inn sitt atkvæði í þar tilbúnu kerfi.

 

Við sjáum í síauknum mæli sjónvarpsstöðvarnar beita sjónvarpskosningum og við sjáum einnig netkosningar færast sífellt í aukana. Það þarf ekki mikið ímyndunarafl til að sjá að tæknilega er ekkert því til fyrirstöðu að almenningur í landinu geti hreinlega beint, og milliliðalaust, greitt atkvæði um þjóðþrifamikil mál eins og til að mynda stjórnun fiskveiða, utanríkismál, fjárlög, heilbrigðismál, skattamál o.s.frv. (að ekki sé nú talað um mannaráðningar í mikilvægar stöður hjá hinu opinbera).

 

Umræðan sem nú fer fram í tómum þingsal við Austurvöll myndi þá færast inn í miðlana og yrði í líkingu við þær umræður sem eru á vefnum í dag og við sjáum í myndbirtingum bloggs og greinarskrifa. Það sem gerir þetta svo aðlaðandi, þegar snýr að lýðræðislegri umræðu, er rauntíminn sem umræðan á sér stað í á veraldarvefnum. Það sem hver og einn hefur að segja er í raun útvarpað um leið og viðkomandi ýtir á “enter” takkann á lyklaborðinu. Það þarf ekki að bíða eftir að pappír sé prentaður og honum dreift um allar jarðir, það þarf ekki að bíða eftir að hreyfimynd er framkölluð og henni sjónvarpað. Það er meira að segja hægt að fylgjast beint með atkvæðatalningunni. Allir eiga rétt á að hafa framsögurétt og allir eiga atkvæðarétt í því samfélagi sem með sanni kennir sig við lýðræði – allt annað er blekking og fals.

Ég er að tala um raunverulegt lýðræði í stað þess úrelta fulltrúalýðræðis sem við búum við nú. Fulltrúalýðræði býður ekki upp á neitt annað en eiginhagsmunapot, spillingu og gerræðistilburði, eins og við vitnum nú sterkt hjá meðlimum Framsóknarflokksins og nú síðast í borgarstjórn Reykjavíkur; haldið bara ekki að þetta sé eitthvað einstakt á þeim bæjum. Hér er einfaldlega á ferðinni myndbirting valdabaráttu og eiginhagsmunapots; þess að koma sér að kjötkötlum samfélagsins og ráða yfir öðrum og eignum almennings.

 

Ég segi burt með þessa stjórnmálaflokka, þeir eru ekkert annað en hagsmunasamtök, samtryggingarmafíur og málamyndaræðuriðufélög. Burt með þessa einstaklinga sem telja sig vera þeim sérgáfum gæddir að þeir fullyrða að við ættum að treysta þeim, fremur öðrum, til að greiða atkvæði fyrir okkur hin og ákveða sameiginlega framtíð okkar allra. Hver eru þau sem telja sig sérstaklega vel til þess fallin að ráðstafa almannafé, ákveða skattprósentu, forgangsraða í heilbrigðiskerfinu, ákveða að styðja stríð o.s.frv. Burt með þetta kerfi sem bíður upp á fáránlegan loforðafjöld á fjögurra ára fresti, sem aldrei meiningin er að standa við, og ekkert er auðveldara en að svíkja með tilvísun í óumflýjanlegar málamiðlanir.

 

Kjósum ríkisstjórnir og sveitarstjórnir til að fara með framkvæmdarvaldið. Kjósum beint milli þeirra aðila sem vilja bjóða sig fram. Látum stjórnirnar um að stjórna en veitum þeim beint aðhald með virku lýðræði borgaranna. Allir geta svo barist fyrir ákveðnum málum og breytingum á umhverfinu sem þeim þykir áknýjandi; fái menn meirihlutakosningu þjóðarinnar fyrir sínu máli þá eru það lög.

 

Ég er að varpa hér fram róttækri hugmynd um beint almennt lýðræði og geri mér grein fyrir að að mörgu sé að hyggja og hana þurfi að ræða og þróa áfram. Ég er þess sannfærður að breyting í þessa átt er, ekki bara möguleg, heldur beinlínis æskileg. Hún er hreint og beint aðkallandi ætlum við ekki að glutra niður lýðræðinu. Ég hvet þig lesandi góður til að hugsa um þetta á hlutlausan hátt. Veltu því fyrir þér, einlægt, hvort ekki sé smuga að þú eigir rétt á því, eins og einhver alþingismaður, að taka sjálfur/sjálf ákvörðun um mikilvæg mál er snerta þig, afkomu þína, fjölskyldu og umhverfi og framtíð þessa lands.

 

Það var vissulega óumflýjanlegt, á sínum tíma, að Alþingi þróaðist eins og það hefur gert, með sínum fundum, nefndum, fundarsköpum o.s.frv. En það er ENGIN ástæða fyrir því að hlutirnir séu svoleiðis lengur, engin ástæða önnur en sú að viðhalda því sem er, einungis vegna þess að það er eins og það er.

Þór Þórunnarson

Athugasemdir

[Guðleifur R Kristinsson, 28.1.2008 kl. 21:33]

þetta lýst mér vel á ég hef verið að þróa með mér svipaða hugmynd þar sem kosningar eru um einstaklinga ekki flokka og með þinni hugmynd yrði þetta fullkomið

[Fríða Eyland, 28.1.2008 kl. 22:50]

Þetta er akkúrat það sem ég vil sjá og er sammála þér að breytinga er þörf.