Sérfræðingaveldi – prestaveldi samtímans.

Við lifum í hræðilegu sérfræðingaveldi nú á dögum. Á miðöldum voru það prestar sem sögðu okkur hvernig heimurinn væri og hvað væri satt og hvað ekki. Nú eru það sérfræðingar sem segja okkur hvernig heimurinn lítur út og hvað sé satt og hvað ekki. Þú, þarna úti, átt að hlusta og taka mark á því þegar hinir vísu tala og láta álit sitt í ljós. Við höfum sérfræðinga og álitsgjafa á öllum sviðum, meira að segja á menningarsviðinu. Hver hefur ekki heyrt fólk segja þegar kemur að listum: “Ég hef ekkert vit á þessu...” Hver getur í raun haft vit á listum? Það er ekki hægt, það er einungis hægt að hafa álit og eitt álit er ekkert betra en annað.

Ég vil segja þetta við alla: Vitið það að ALLTAF, að einum eða tveimur áratugum liðnum, mun koma einhver nýr álitsgjafi, nýr sérfræðingur, með nýjan sannleik, sem umbreytir því sem áður var haldið fram.
Hugsið ykkur að fyrir einungis 100 árum (það er ca. einn mannsaldur) þá skiptu læknar um blóð í fólki við flestum kvillum en höfðu ekki hugmynd um blóðflokka. Við getum alltaf litið til baka og séð hversu barnaleg vitneskja “sérfræðinganna” var, en samt var henni haldið fram á sínum tíma sem grjóthörðum sannleik og þekking. Sanniði til svo munu niðjar okkar einnig líta til “sérfræðinganna” sem gefa okkur álit og hina “réttu” heimsynd daglega í fjölmiðlum um allan heim; til þeirra verður litið með aumkunarbliki og til okkar verður litið með undrun yfir því að hafa hlustað á og kyngt öður eins bulli og firru. Þetta er slæmt, mjög, mjög slæmt, þar sem þessi hugsunarlausa eftirfylgni við “sérfræðinganna” firrir manneskjuna og gerir hana að enn dofnari neytenda en hún annars er. Svefnvana tómarúmi sem tekur hugsunarlaust við öllu sem að henni er rétt.

Þú og ég vitum jafn mikið um allt sem maðurinn getur vitað og ef að þú veist ekki allt um eitthvað mál, þá er það sjálfsagt og heilbrigt að tjá sig um það, taka þátt í samræðu til að ná til þekkingarinnar sem býr innra með okkur öllum eins og Plato benti á. Plato benti einmitt sérfræðingum á hversu lítið þeir í raun vita og varaði við ræðusnillingum sem ekkert eru annað en yfirborðsmennska og falsaheit.

Elsku vinur ekki láta blekkjast – þú ert jafn mikill maður og maður getur verið og þú veist jafn mikið og maður getur vitað um nokkurn skapað hlut.

 

Taktu sérfræðingum með fyrirvara – líkurnar eru á að hann sé að dáleiða þig til að trúa á eigin þekkingu; sú þekking þarf ekki að vera rétt og líklega er hún það ekki í alheimssamhengi hlutanna.

 

Þór Þórunnarson